Przełom dla pracowników kopalń. ZUS zmienia zdanie

Zmienione podejście Zakładu Ubezpieczeń Społecznych otwiera drogę do emerytur górniczych dla pracowników firm wykonujących prace w kopalniach, lecz nie zatrudnionych bezpośrednio przez nie. Dotąd ZUS odmawiał im prawa do uznania wykonywanej pracy jako górniczej, argumentując to brakiem bezpośredniej umowy między pracodawcą a kopalnią.

Górnicy z agencji pracy

ZUS traktował takie spółki jak agencje pracy, które jedynie udostępniają pracowników. Zdaniem przedstawicieli branży było to krzywdzące, ponieważ zatrudnieni przez nie robotnicy często wykonywali ciężkie prace pod ziemią – przy drążeniu szybów, budowie wyrobisk czy ich przebudowie. Jednak bez podpisanej umowy z kopalnią, pracownicy tych firm nie mogli uzyskać świadectw pracy górniczej.

Tę praktykę wielokrotnie kwestionowały sądy. W ciągu sześciu lat zapadły cztery wyroki, z których każdy uznawał, że charakter pracy – a nie formalna relacja pracodawcy z kopalnią – przesądza o jej zakwalifikowaniu jako górniczej. W obronie pracowników stanął też Rzecznik Praw Obywatelskich, wskazując na naruszenie zasady równości.

Pod wpływem orzecznictwa ZUS zmienił swoje podejście. Jak poinformowała Dorota Bieniasz z zarządu ZUS, prowadzone są działania mające na celu dostosowanie praktyki Zakładu do wyroków sądowych. Nowe wytyczne w tej sprawie przekazano pracownikom ZUS 18 kwietnia. Zgodnie z nimi o uznaniu pracy za górniczą decyduje jej charakter, nie forma zatrudnienia.

Analiza charakteru pracy

Zmiany te dotyczą również osób pracujących w kopalniach węgla brunatnego, soli, rud, gipsu i innych surowców, niezależnie od tego, czy firma będąca ich pracodawcą zawarła umowę z kopalnią, czy uczestniczy w pracach pośrednio – jako podwykonawca, usługodawca czy poprzez delegowanie pracowników.

ZUS podkreśla, że przy ocenie wniosku o emeryturę górniczą analizuje charakter pracy oraz dołączone dokumenty – w tym ewidencję czasu pracy. Ostateczną decyzję podejmuje niezależnie od rodzaju pracodawcy. Zmieniona praktyka oznacza szerszy dostęp do górniczych świadczeń dla wielu dotąd pomijanych pracowników.